นวัตกรรม และ นวัตกรรมการศึกษา

 

 

 

 

นวัตกรรมคืออะไร?

 คำว่า “นวัตกรรมคืออะไร“ คนส่วนมากอาจจะคุ้นเคยกับคำว่านวัตกรรมเป็นอย่างดี แต่การที่จะเข้าถึงความหมายของมันช่างยากเย็นนัก

วิชานวัตกรรมนี้เป็นวิชาใหม่ที่ อาจเรียกได้ว่า วิชานวัตกรรม เป็นนวัตกรรมใหม่ของเรานั้นเอง แต่ผ่านไปสักพัก ก็อาจจะไม่เป็นนวัตกรรมใหม่สำหรับเราอีกต่อไป

สิ่งที่เราเข้าใจ คำว่า “นวัตกรรม“ มันใหม่กว่า คำว่า “เทคโนโลยี“ และมีบ่อเกิดมาจาก “ปัญหา“ ซึ่งไม่จำเป็นที่จะต้องเป็นรูปธรรมเท่านั้น ยังมีกระบวนการ เทคนิค วิธีการใหม่ ๆ ก็สามารถเป็นนวัตกรรมได้ด้วย นอกจากนั้น ภูมิปัญญาชาวบ้านที่ว่ามีมานานของคนกลุ่มหนึ่ง ก็อาจจะเป็นนวัตกรรมของคนอีกกลุ่มกลุ่มหนึ่งก็ได้

นวัตกรรม เป็นองค์ความรู้ที่มีขึ้นมาใหม่ เพื่อแก้ปัญหา หรือ ใช้เพื่ออำนวยความสะดวก

นวัตกรรมคืออะไรกัน

ทอมัส ฮิวช์ ให้ความหมายไว้ว่า “เป็นการนำวิธีการใหม่ ๆ มาปฎิบัติหลังจากผ่านการทดลอง หลังจากได้พัฒนาการเป็นขั้น ๆ และเริ่มตั้งแต่การคิดค้น การพัฒนาซึ่งอาจเป็นไปในรูปของโครงการทดลองปฏิบัติก่อนแล้วจึงนำไปปฎิบัติจริง ซึ่งมีความแตกต่างไปจากการปฎิบัติการเดิมที่เคยปฎิบัติมา“

มอร์ตัน ได้ให้ความหมายไว้ว่า “เป็นการทำให้ใหม่ขึ้นอีกครั้งซึ่งหมายถึง การปรับปรุงสิ่งเก่าและพัฒนาการศักยภาพของบุคลากรตลอดจนหน่อยงาน ขององค์กรนั้น ๆ นวัตกรรม ไม่ใช่การขจัดหรืล้มล้างสิ่งเก่าให้หมดไป แต่เป็นการปรับปรุงเสริมแต่งและพัฒนา“

ไชยยศ เรืองสุวรรณ ได้ให้ความหมายไว้ว่า “วิธีการปฎิบัติใหม่ ๆ ที่แปลกไปจากเดิมโดยอาจจะได้มาจากการคิดค้นพบวิธีการใหม่ ๆ ขึ้นมา หรือมีการปรับปรุงของเก่าให้เหมาะสม และสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ได้รับการทดลองและพัฒนาไปจนเป็นที่เชื่อถือได้แล้วว่าได้ผลดีในทางปฎิบัติ ทำให้ระบบก้าวไปสู่จุดหมายปลายทางได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้น“

 

ได้ทราบความหมายของคำว่า “นวัตกรรม” ไปแล้วนะ  แล้ว คำว่า “นวัตกรรมการศึกษา” คืออะไร ????

นวัตกรรมการศึกษา (3)

การศึกษาที่แท้นั้น จะไม่มองผู้เรียนเปรียบดังเป็น ถังน้ำ และมองบทบาทของครูผู้สอนว่าเป็นผู้ที่มีหน้าที่เติมน้ำให้เต็มถัง หากแต่ต้องมองว่า หน้าที่ของครู อาจารย์ คือเป็นผู้ที่จุดไฟ แห่งความใฝ่รู้ให้กับผู้ที่เป็นศิษย์ ทำให้ศิษย์เกิด ฉันทะ มีความต้องการที่จะเรียนรู้โดยไม่จบสิ้น

นวัตกรรมการศึกษาจะเกิดขึ้นได้นั้น จะต้องอาศัย “วิธีคิด” ที่ออกนอกระบบจากช่องทางเดิมที่เคยชิน โดยเรียกได้ว่า ต้องจะต้องพลิกกระบวนทัศน์ที่มีอยู่เดิมกับการเรียนรู้ใหม่จากการเรียนรู้ คือ จากการศึกษาเพียงเพื่อให้รู้มาเป็น การเรียนรู้ที่นำมาเพื่อพัฒนางาน พัฒนาชีวิต ความรู้ที่เกิดจากการเรียนรู้แบบนี้เป็นความรู้ที่แนบแน่นอยู่กับงานเกี่ยวกับปัญหาเป็นความรู้ที่มีบริบทไม่ใช่ความรู้ที่เกิดมาลอยๆ

การเรียนรู้แบบใหม่นี้ จะต้องมีมุมมองที่เป็นองค์รวม คือ มองเห็นงาน เห็นปัญหา และเห็นชีวิตว่าเป็นสิ่งเดียวกัน มองเห็นปัญหาว่าเป็นส่วนหนึ่งของงาน และมองเห็นงานเป็นกระบวนการที่สำคัญของชีวิต

ดังนั้น นวัตกรรมการศึกษา จะต้องมีแนวความคิดที่แปลกใหม่ ไม่ยึดติดกับความคิดเดิม ๆ หรืออาจจะเรียนรู้จากการแก้ปัญหาโดยอาศัยแนวความคิดใหม่ ๆ

ชลอ เอี่ยมสอาด

หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมพัฒนาสื่อเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางการศึกษา

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครปฐม เขต 2